جعفر رودری، با بررسی ابعاد و اثرات شیوع ویروس کرونا بر اقتصاد کشور و استان کرمان، تاثیرات آن را بر جامعه مورد ارزیابی و عارضه‌یابی قرار داد و گفت: شیوع ویروس کرونا پیامدهای اقتصادی بسیاری در بر داشته و تمامی کشورهای دنیا درگیر این قضیه بوده و هستند و به لحاظ اقتصادی تحت تاثیر این شرایط قرار گرفته اند. بر اساس پیش بینی ها، کنترل و مهار بیماری کرونا ممکن است یک و یا چندماه ادامه داشته باشد لذا بحث آثار و پیامدهای تورم نیز وجود دارد.
"به طورکلی در علم اقتصاد ستاده یا ستانده در هر بخش اقتصادی عبارت است از مقدار و یا ارزش کالاها و خدمات تولید شده که در سایر بخش ها به عنوان مصارف واسطه و یا برای مصرف نهائی مورد استفاده قرار می گیرد."
رکود اقتصادی ناشی از کرونا
وی اظهار داشت: رکودی به لحاظ این پدیده در اقتصاد ایران و استان کرمان ایجاد شده که ابعاد آن به موضوع نا اطمینانی در فضای اقتصادی و سرمایه گذاری در کشور و استان کرمان برمی گردد لذا این پدیده بیش از پیش بینی اولیه تاثیر گذاری دارد.
رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان کرمان گفت: همچنان می بینیم که چشم اندازی روشن و اطلاعات دقیق و قابل پیش بینی برای اندازه و زمان گسترش این بیماری و تاثیر گذاری آن، برای سرمایه گذاران وجود ندارد که این نا اطمینانی تبعات کرونا را افزایش می دهد. هرچه دامنه نا اطمینانی بیشتر شود، می تواند سناریوها و پیش بینی هایی را رقم بزند که متناسب با آن، دامنه خسارات و تاثیر گذاری و نوع سیاست‌گذاری در مقابل آن را تحت شعاع قرار می دهد.
وی افزود: ۲ سال دشوار (سال های ۹۷ و ۹۸) را در کشور پشت سر گذاشتیم و شرایط این سال ها باعث کاهش نرخ سرمایه گذاری و کاهش ظرفیت های تولیدی بلقوه کشور شده بود که شیوع ویروس کرونا باعث افزایش دامنه اثرگذاری شرایط ۲ سال گذشته شده است.
رودری عنوان کرد: پیش بینی‌های بین المللی برای اقتصاد کشور در سال ۹۹ و پس از آن، نرخ اقتصادی مثبت در بخش غیر نفتی بود و برای استان کرمان پیش‌بینی برای نرخ اقتصادی مثبت‌تر از کشور داشتیم که شیوع کرونا شرایط اقتصادی ایران را از یکسری جنبه ها به شکل عمیق تری تحت تاثیر قرار داده و در برخی نقاط مثل بازار نفت تاثیر گذاری کمتری دارد.
تاثیر کرونا بر کاهش تقاضای خرید محصولات تولیدی
رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان کرمان گفت: در مجموع تاثیر کرونا بر اقتصاد کشور و استان کرمان در سه سرفصل اصلی گنجانده می شود که نخستین کانال تاثیر بر طرف تقاضای کل اقتصاد استان است که این تقاضا کاهش یافته و این کاهش ادامه‌دار خواهد بود که با تلاش های انجام گرفته، بخشی از آن جبران شده و بخشی دیگر تا پایان امسال باقی می ماند و اثر رکود خود را برجای خواهد گذاشت.
وی تصریح کرد: بخشی از کاهش تقاضا مربوط به خانوار به دلیل تمایل نداشتن به خرید برخی محصولات به دلایل بهداشتی است اما عمده آن را در بخش‌های خدماتی مشاهده می‌شود.
رودری افزود: بخشی دیگر از کاهش تقاضا به علت کاهش درآمدها است و پس از پایان سال قبل اثر این پدیده را بر اقتصاد استان داشتیم و تاکنون که فعالیت ها به علت محدودیت های فاصله گذاری اجتماعی کار خود را آغاز کردند، تقریبا بخش فراوانی از اقتصاد استان به خصوص در بخش واحدهای خرد و فعالیت های غیر رسمی تحت تاثیر آن قرار گرفتند که این تاثیرگذاری موجب کاهش درآمد بخشی از جامعه و کاهش مصرف و تقاضا می شود.
وی بیان داشت: بخشی دیگر از کاهش تقاضای خانوار به دلایل نااطمینانی نسبت به آینده است که موجب ارتقای پس اندازهای احتیاطی می شود و همچنین زمانی که درآمد ثابت باشد مصرف به خصوص برای کالاهای بادوام کاهش می یابد.
رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان کرمان گفت: بخشی از کاهش تقاضا به کاهش صادرات استان کرمان برمی گردد که در این خصوص دنیا به علت ملاحظات بهداشتی و درمانی شرایط خاصی برای صادرات و واردات در نظر گرفته است.
کاهش صادرات و واردات کرمان
وی عنوان کرد: صادرات استان کرمان طی ۲ ماه ابتدای سال ۹۹ نسبت به سال ۹۸ بیش از ۲۲ درصد کاهش را نشان می دهد که بیشترین کاهش را در محصولات کشاورزی، پسته و مغز پسته، مصنوعات مسی می بینیم و این در حالی است که از قبل انتظار روند رشد صادرات را داشتیم.
رودری با تاکید بر اینکه با افتی شدید در حوزه واردات مواجه هستیم افزود: واردات استان کرمان طی ۲ ماه ابتدای سال جاری ۹۴ درصد کاهش یافته و بخش عمده کاهش واردات مربوط به لوازم و ماشین آلات صنعتی و مکانیکی است که تاثیر بسیاری در تولید و اقتصاد استان می‌گذارد.
وی بیان داشت: کرونا بر حوزه عرضه اقتصاد نیز می تواند تاثیرگذار باشد زیرا به لحاظ سیاست‌های طرح فاصله گذاری اجتماعی و دیگر سیاست‌های اعمال شده در کشور و سایر کشورها، موجب دشواری واردات به خصوص مواد اولیه شده که تاثیر منفی بر تولید استان خواهد گذاشت.
رودری گفت: این امر موجب تاثیر منفی بر تولید استان و بخش زیادی از واحدهای تولیدی به خصوص واحدهایی که کالاهای صنعتی و واسطه ای واردات می کنند، تاثیر می‌گذارد.
تاثیرات کرونا بر فعالیت‌های اقتصادی کرمان
وی اضافه کرد: اختلال کرونا در شبکه تولید کالا و محدودیت‌های نیروی انسانی و مسائلی از این قبیل موجب می شود که بخشی از واحدهای تولیدی تعدادی از نیروی کار خود را در مقطعی از دست دهند که این امر موجب کاهش تولید می شود و پس از بکارگیری آنان نیز به علت هزینه‌های بهداشتی و دیگر موارد، هزینه نیروی کار افزایش پیدا می کند.
رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان کرمان افزود: بخشی از فعالیت‌های اقتصادی استان کرمان به علت کرونا دچار تعطیلی اجباری شدند که بخش های گردشگری، ورزشی، تفریحی، مذهبی به خصوص در ایام عید نوروز نیز از کرونا تاثیر گرفتند.
وی ادامه داد: نا اطمینانی از آینده و تاثیر آن به لحاظ اثرگذاری بر تصمیمات اقتصادی می‌تواند بر اقتصاد استان تاثیر منفی داشته باشد و دامنه رکود اقتصادی را از پیش‌بینی‌های اولیه بیشتر کند که در این ارتباط برآوردهای دقیقی وجود ندارد و زمان درگیر بودن اقتصاد دنیا، ایران و استان کرمان با این پدیده نامشخص است و این شرایط نااطمینانی تاثیرات منفی می‌گذارد.
رودری تاکید کرد: برآورد می شود که در اقتصاد استان بین چهار هزار تا هفت هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان کاهش در حوزه ستانده اقتصاد را داشته باشیم که این اثرات در بخش صنعت، معدن، خدمات و کشاورزی مشاهده می شود.
تاثیر کرونا بر بخش خدمات، صنعت و کشاورزی کرمان
وی افزود: سهم بخش خدمات در ساختار اقتصادی استان کرمان برخلاف کشور، غالب نیست و ۲۰ درصد پایین تر از متوسط کشور است و از آنجا که نقطه اصابت تاثیر کرونا بر خدمات بیشتر است، درجه آسیب پذیری کلی اقتصاد استان کرمان به نسبت کشور کمتر می شود.
رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان کرمان گفت: کرونا تاثیر بسیاری در امور تولیدی بخش صنعت و به ویژه کشاورزی استان کرمان دارد و در شرایطی که محدودیت بین المللی را داریم اثرگذاری را بیشتر می کند.
اقتصاد کرمان کوچک می‌شود
وی اضافه کرد: بین پنج تا ۱۰ درصد اقتصاد استان کرمان تحت تاثیر کرونا کاهش می‌یابد و حوزه‌های بهداشت و درمان، مباحث آموزش، ورزش و تفریحات، امور صنفی و رستوران ها، گردشگری و هتل، آپارتمان، مراکز توزیع و فروش صنایع دستی، حمل و نقل مسافری درون و برون شهری تحت تاثیر این فرایند قرار می‌گیرند.
رودری افزود: همچنین انتظار می رود که کرونا در بخش تورم اثرگذار باشد و به دنبال شیوع این پدیده افزایش هزینه و افزایش کسری بودجه دولت را خواهیم داشت که در ۲ حوزه افزایش هزینه بخش سلامت و حمایت از خانوار و بنگاه ها را داریم که کسری بودجه دولت را تشدید می کند.
تشدید فشار کسری بودجه دولت
وی عنوان کرد: بیشترین علت کاهش درآمدهای دولت مربوط به کاهش قیمت نفت است زیرا این نرخ در لایحه بودجه برای هر بشکه ۶۰ دلار در ابتدا در نظر گرفته شد و امروز کاهش قیمت نفت موجب کاهش درآمدهای ما می شود و اثر آن در اقتصاد ایران کمتر از کشورهای حاشیه خلیج فارس به علت وابستگی بیشتر آنان را خواهیم داشت اما در ایران نیز موجب تشدید فشار کسری بودجه می شود.
رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان کرمان گفت: از طرف دیگر یکی منابع درآمدی برای دولت مالیات ها هستند و از آنجا که شرایط رکودی در بخش های بسیاری از اقتصاد استان و کشور پیش بینی و موجب کاهش درآمدهای مالیاتی دولت می شود و بودجه نیز مبتنی بر درآمد و هزینه ها است، هزینه ها را افزایش و کاهش درآمدی را می بینیم که این امر کسری بودجه دولت را تشدید می کند و این شرایط با توجه به شرایط پیشین اقتصاد ایران به رشد نقدینگی کمک می‌کند.
وی تصریح کرد: یکی از پرمخاطره ترین منابع درآمدی دولت از طریق منابع پایه ای پولی خواهد بود زیرا این امر رشد نقدینگی را در افزایش می دهد، گرچه در این فرایند پیش بینی بر کاهش سرعت گردش پول است و شرایط رکودی به جذب بخشی از نقدینگی کمک می کند اما از طرفی خطر تورم همچنان وجود دارد.
کرونا و تورم و بیکاری در کرمان
رودری گفت: در استان کرمان این پدیده بر اساس روند گذشته با اختلاف نرخ ۲ درصدی در تورم طی یک دوره بررسی بلند مدت نسبت به متوسط کشور خود را نشان داده اما سایر شرایط این پدیده در این استان هم حاکم خواهد بود.
وی اظهار داشت: کرونا همچنین می تواند بر حوزه اشتغال و بیکاری اقتصاد استان کرمان اثر گذار باشد و مشاغل غیر رسمی و مشاغلی که دارای قرارداد پوشش بیمه ای نیستند، در اقتصاد استان سهم قابل توجه ۳۰ درصدی دارند و کرونا آنان را به لحاظ برخوردار نبودن از سیاست های حمایتی دولت به شدت آسیب پذیر کرده است.
رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان کرمان گفت: اثر اشتغال از دست رفته بنگاه های بزرگ و متوسط استان که به لحاظ ارزش افزوده سهم غالب را دارند، موقت بوده و پس از رفع محدودیت های کرونا قابل احیا است و ما در این بخش نگرانی زیادی برای بیکاری نیروهای انسانی نداریم و این امر با توجه به بالا بودن نقش تولیدی بنگاه های اقتصادی بزرگ و متوسط در اقتصاد استان، نکته مثبتی در حوزه اشتغال اقتصاد استان کرمان به‌شمار می‌رود.
وی عنوان کرد: فعالیت های خرد و کوچک در بخش صنعت و دیگر حوزه ها بیشترین تعداد را در استان کرمان به خود اختصاص داده اند که آسیب پذیری آنان از کرونا در حوزه اشتغال می‌تواند دائم باشد و احیای مجدد مشاغل غیر رسمی، خرد و کوچک پس از بحران کرونا نیز می‌تواند به راحتی امکان پذیر نباشد.
۲۰ تا ۵۰ هزار نفر در کرمان مستعد از دست دادن شغل هستند
رودری افزود: ۲۰ تا ۵۰ هزار نفر بسته به شرایط کشور و استان کرمان مستعد از دست دادن شغل در این استان هستند و پس از سال ۹۹ برخی از این مشاغل از طریق شکل‌گیری شغل های جدید و تغییر ماهیت در ترکیب تقاضا و ساختار اقتصادی استان احیا می‌شوند و بخشی از مشاغل نیز به لحاظ معیشتی در میان و بلند مدت قابل بررسی خواهند بود.
وی تاکید کرد: تاثیر کرونا بر رکود اقتصادی و اشتغال در حوزه بنگاه های بزرگ پس از یک سال قابل بازگشت است و بخش مربوط به مشاغل خرد و غیر رسمی آسیب پذیری بیشتری دارند.
رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان کرمان گفت: در برخی موارد تغییر ماهیت در اقتصاد ممکن است رخ بدهد و به واسطه این بیماری زمینه فرصت های شغلی جدیدی ازجمله آموزش مجازی و روش های الکترونیک ایجاد شده و کرونا تاثیر و تغییرات بلندمدتی در اقتصاد استان کرمان رقم می زند.
تحلیل اندیشمندان از کرونا
وی بیان داشت: کرونا پدیده ای خاص بوده و بعضا تحلیل اندیشمندان اقتصادی از تاثیرگذاری این پارامتر فراتر از بحران مالی سال ۲۰۰۸ است و حتی با بحران بزرگ سال ۱۹۳۰ مقایسه می شود که این بحران موجب ایجاد پارادایم جدیدی در دیدگاه‌های اقتصادی شد.
رودری افزود: در بحران ۱۹۳۰ تمامی دنیا دچار یک رکود بزرگ شد و در این بحران یک مکتب جدید اقتصادی شکل گرفت که به واسطه آن نگاه به حضور دولت در اقتصاد و اجتماع تغییر کرد و موجب شد که برخلاف نظریات کلاسیک گسترش حضور دولت را در این عرصه داشته باشیم و موضوع کرونا آینده جهان را به لحاظ یکپارچه و جهانی سازی و مفهوم کمتر مرزها را در تجارت بین المللی تغییر داد و شیوع کرونا نیز می تواند اینچنین تاثیری داشته باشد.
وی تصریح کرد: تجربه کرونا نشان داده که کشورها در شرایط خاص ابتدا مرزها و ملت خودشان را مطرح می دانند و پس از آن دیگر کشورها، که این امر می تواند منجر به تغییر نگاه و مبانی پایه در حوزه اقتصاد و مباحث اجتماعی شود.
رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان کرمان گفت: به لحاظ اینکه این پدیده چه میزان قابل پیش بینی و کنترل است، دیدگاه های مختلفی مطرح می شود و نظریه قوی سیاه تاکید بر این دارد که برخی پدیده ها به لحاظ اجتماعی جنبه مثبت ندارند و اینکه این پدیده ها کمتر قابل پیش بینی و رخداد هستند که اختلاف نظرهایی وجود دارد و دیدگاه برخی افراد بر قابل پیش بینی بودن آن، از قبل را دارند و تذکراتی دادند و برخی معتقدند قابل پیشگیری نبوده لذا غافلگیری برای بشر داشته است.
کرونا زمینه ورود به دنیای جدید را فراهم کرد
وی اضافه کرد: پس از کرونا در کوتاه مدت دگرگونی محسوسی اتفاق نمی افتد و اما زمینه گذر به شرایطی دیگر و دنیای جدید در بسیاری کشورها و ایران فراهم شده است.
رودری گفت: انتظار تغییر کامل چهره اقتصاد همزمان با ازبین رفتن کرونا تا یک سال آینده میسر نیست اما زمینه انتقال و گذر آن به یک شرایط جدید فراهم است.
وی افزود: در یکسری از مشاغل تغییراتی که اتفاق میفتد موقتی است و به واسطه آن محدودیت های موقت را تعریف کردیم که این محدودیت ها قابل احیا و قابل بازگشت هستند که این اتفاق بیشتر در فعالیت های بزرگ اقتصادی رخ می دهد و در حوزه مشاغل خرد و خدماتی انتظار تغییرات پایدارتری به خصوص در حوزه اقتصاد دانش بنیان داریم.
رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان کرمان یادآور شد: زمینه حضور دانش در عرصه اقتصاد با تجربه ای که در دوره کرونا اتفاق افتاد بیش از گذشته فراهم شده است و انتظار می رود که در آینده بشر و اقتصاد ایران مستعد رشد و سرعت بیشتری برای ایجاد تغییرات ساختاری در این حوزه باشد و تاثیر خود را بر اقتصاد دانش بنیان در اقتصاد استان کرمان خواهد گذاشت.
ضرورت حمایت هدفمند از آسیب دیدگان کرونا
وی خاطرنشان کرد: با وجود کرونا بخشی از اقتصاد آسیب می بیند و بخشی از سیاست گذاری دولت به بنگاه‌های آسیب دیده نیازمند، کمک می‌کند و در اینجا باید این مساله همراه با یک پالایش باشد که حمایت‌ها به سمت بنگاه‌هایی که نیاز به کمک دولت دارند، هدایت شود.
رودری افزود: به خصوص در مقاطع کوتاه مدت و بخشی افراد و خانوارها که تحت تاثیر کرونا قرار می گیرند نیازمند حمایت های معیشتی دولت خواهند بود و حمایت از کارفرماها در حوزه افرادی که بیمه شدند امری مثبت است اما ایراد آن این است که در گروه های پایین درآمدی بخشی عمده تحت پوشش بیمه ای نیستند لذا بخشی از سیاست های دولت نمی تواند به این قشر به عنوان نیازمندترین افرادی که نیاز به حمایت دارند، معطوف شود.
وی ادامه داد: حمایت معیشتی از نیازمندان و بنگاه های اقتصادی آسیب دیده از کرونا، می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد.
تاب‌آوری اقتصاد ایران در برابر شوک‌های بیرونی
رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان کرمان گفت: تاب آوری کشور در آسیب های بسیاری در حوزه اقتصادی مطرح است که تمامی آنان در سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری دیده شده و در صورتی که این موارد عملیاتی شوند و اقتصاد مقاومتی را به مفهوم واقعی داشته باشیم می تواند به تاب آوری اقتصاد ما در برابر شوک‌های بیرونی کمک کند.
وی افزود: بشر در دهه‌ها و قرن‌های گذشته تجربه بیماری‌های واگیردار را بارها داشته لذا باید به سمت گستره دامنه خدمات بهداشت عمومی برویم که کشور ما در این حوزه در جایگاهی مطلوب قرار دارد اما در بسیاری کشورها که با نگاه سرمایه داری اداره می شوند و دامنه کمتر بهداشت عمومی دارند، احساس نیاز به این سمت وجود دارد.
سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام کرد: تاکنون ۱۸۲ هزار و ۵۴۵ نفر در کشور به طور قطعی به ویروس کرونا مبتلا شده و با فوت ۷۵ نفر در ۲۴ ساعت گذشته، جان باختگان کرونا در کشور به ۸۶۵۹ نفر رسید.
