دادههای جدید اداره مهاجرت، شهروندی و پناهندگی کانادا می‌گویند ایران هشتمین کشوری است که شهروندانش از کانادا تابعیت دائم گرفته اند...
روزنامه فرهیختگان براساس دادههای جدید اداره مهاجرت، شهروندی و پناهندگی کانادا خبر داده است که بین سال‌های ۲۰۱۳تا ۲۰۲۱، در‌مجموع ۷۶هزار و ۳۸۱ایرانی تبعه‌ی دائم کانادا شده‌اند. ایران پس از هند، چین، فیلیپین، نیجریه، فرانسه، آمریکا و برزیل و قبل از افغانستان و پاکستان در بین ده کشوری قرار دارد که شهروندانشان به این کشور مهاجرت دائم می‌کنند. در سال‌های ۲۰۱۴و ۲۰۱۵، ایران رتبه چهارم و بعضی از سال‌ها هم رتبه ششم مهاجرت به کانادا را داشته است. دادههای مهاجرتی جهان می‌گویند این کشور در سال ۲۰۱۹در صدر مقاصد اصلی مهاجران کاری در دنیا بود و در‌حال‌حاضر، یکی از اولین مقاصد مدنظر ایرانیانی است که قصد دارند از وطن مهاجرت کنند. ایرانی‌هایی که خیلی وقت است به فکر مهاجرت و کندن‌و‌رفتن از این‌‌‌جا و ساختن چیزی دیگر در جایی بهترند و آمارها هم افزایش مهاجرت و افزایش تمایل به رفتن را تأیید می‌کنند. براساس آخرین سالنامه رصدخانه مهاجرت و آمارهای سال ۱۴۰۰، ایران از بین ۲۳۲کشور، رتبه پنجاه‌وچهارم مهاجرفرستی را دارد. همچنین براساس آمارهای سال ۲۰۱۸، رتبه دانشجوفرستی ایران از بین ۲۴۱کشور، نوزدهم است. آمارهای ۲۰۲۰از تعداد ایرانیان در وضعیت پناهجویی در جهان نشان می‌دهند که ایران از بین ۱۹۵کشور، رتبه چهاردهم را در پناهجوفرستی دارد. همچنین براساس تعداد ایرانیانی که در وضعیت پناهندگی در جهان هستند، ایران رتبه بیست‌ودوم را از میان ۱۹۴کشور دارد. در سال ۲۰۲۰نیز، اتباع ایران تعداد ۱۵هزار و ۳۳۳درخواست پناهندگی جدید را در کشورهای مختلف ثبت کرده‌اند. از سال ۱۹۹۰تابه‌امروز، سهم مهاجران ایرانی با‌‌توجه‌‌‌به جمعیت افزایش یافته است و از ۱.۴۵درصد به ۲.۲۳در سال ۲۰۲۰رسیده است. در این ۳۰سال، جمعیت مهاجران ایرانی ۲.۲برابر شده است. این در حالی است که گفته می‌شود در دوران همه‌گیری کرونا، ثبت‌نام دانشجویان بین‌المللی جدید در بسیاری از کشورهای جهان را متوقف شده بود. آمارهای سازمان ملل می‌گویند که در اتحادیه اروپا آلمان، سوئد، هلند و فرانسه میزبان بیشترین مهاجران متولد ایران هستند. در خارج از اتحادیه اروپا، انگلستان دومین مقصد مهاجرت ایرانی‌ها محسوب می‌شود که براساس آمارهای ۲۰۲۰، بیش از ۸۳هزار نفر ایرانی در این کشور زندگی می‌کنند. به‌طور‌کلی، براساس آمارهای منابع بین‌المللی، بیشترین ایرانی‌ها به‌ترتیب در امارات، امریکا، کانادا، آلمان و ترکیه هستند. بااین‌حال، آمارهای شورای عالی ایرانیان در سال ۱۳۹۹پنج مقصد اول مهاجرت ایرانیان را به‌ترتیب آمریکا، کانادا، انگلستان، امارات و آلمان اعلام کرده است. مهم‌ترین کانال مهاجرت ایرانی‌ها مهاجرت‌های اقتصادی و کاری است و براساس پیمایش‌های رصدخانه مهاجرت، بسیاری از مهاجرت‌هایی که از کانال‌های دانشجویی یا پناهجویی انجام می‌شود، نیز به دلایل یا انگیزه‌های اقتصادی صورت می‌گیرند: «در‌این‌میان، میل به مهاجرت در میان گروه‌های حرفه‌ای و فعالان استارتاپ‌ها افزایش پیدا کرده که تحولات اقتصادی سال‌های اخیر از‌جمله مهم‌ترین عوامل تشدیدکننده تمایل به مهاجرت بوده است.» علاوه‌بر‌این، بسیاری از ایرانی‌ها به مهاجرت تمایل دارند؛ اما امکان آن را ندارند که این موضوع از‌طریق شاخص بالقوه مهاجرت سنجیده می‌شود. طبق آخرین پیمایش گالوپ که بین سال‌های ۲۰۱۵تا ۲۰۱۷با افرادی از ۱۵۰کشور مصاحبه کرده بود، امتیاز ایران در این شاخص منفی ۱۶درصد است. سالنامه این‌طور توضیح می‌دهد که اگر محدودیت‌های جابه‌جایی حذف شوند، جمعیت کلی ایران و جمعیت استعدادها و جمعیت جوانانی که از کشور خارج می‌شوند، بیش از تعدادی است که به ایران وارد می‌شوند. ناگفته نماند بر این نکته هم تأکید شده است که بیشتر کشورها وضعیتی مشابه ایران دارند. بهرام صلواتی، مدیر رصدخانه مهاجرت ایران، در ویژه‌نامه مهاجرتی سال ۱۴۰۱گفت: «مشکلات و نارضایتی‌های اقتصادی و اجتماعی، به‌خصوص در یک دهه گذشته را باید به‌عنوان اصلی‌ترین عامل افزایش میل به مهاجرت ایرانی در گروه‌های اجتماعی مختلف در نظر گرفت... تشدید میل و تصمیم به مهاجرت در میان اقشار مختلف اعم از کارگران، ورزش‌کاران، پزشکان، استادان دانشگاه، استارتاپ‌ها و دیگران جملگی بیانگر این واقعیت هستند که کشور در‌زمینه نگه‌داشت و به‌کارگیری سرمایه‌های انسانی خود دچار مشکلات جدی است.» گروه‌های اجتماعی و شغلی مختلفی امروز تمایل به رفتن دارند. در همین ویژه‌نامه، جامعه‌شناسان گفته‌اند که به‌نظر می‌رسد دافعه‌های سرزمینی کشور بیشتر از جاذبه‌های آن شده و تصویر آینده برای جوانان تصویر هراسناکی است. آنان گسترش ناامیدی و بی‌افقی را به‌عنوان مهم‌ترین عوامل مهاجرت بی‌بازگشت عنوان کرده‌اند.
