اقتصاد کرمان: محسن امیری از اعضای موثر انجمن انبوه سازان مسکن و ساختمان کرمان و انجمن پیمانکاران عمرانی استان در سال های اخیر است. در شرایط دشواری که پیش روی صنعت ساختمان قرار دارد برای واکاوی دقیق تر شرایط، مهندس امیری گزینه مناسبی برای گفت و گو و تشریح وضعیت حاکم بر این صنعت بود. این گفت و گو را با هم می خوانیم:

صنعت ساختمان رکود چندین ساله ای را تجربه می کند. این رکود در صنعتی که می تواند پیشران اقتصاد کشور باشد چه اثرات و نتایجی داشته است؟

 رکود صنعت ساختمان به تشدید رکود در سایر بخش ها کمک می کند. به عبارتی وقتی ساختمانی ساخته نشود هیچ صنعت دیگری رونق نخواهد داشت چون به نوعی همه صنایع دیگر مستقیم یا غیر مستقیم با صنعت ساختمان مرتبط هستند. حتی صنایعی که به ظاهر هیچ ارتباطی با صنعت ساختمان ندارند چون مشتریان آنها اغلب از محل صنعت ساختمان درآمد دارند آن صنایع نیز دچار رکود می شوند. به طور خلاصه صنایع مختلف یا خودشان به صنعت ساختمان وابسته اند یا مشتریان آن صنایع. 
 
روند سال های اخیر به چه شکل بوده و در حال حاضر وضعیت چگونه است؟

تا پایان سال 94 اوضاع بهتر بود اما از ابتدای سال 95 رکود گسترده ای بر صنعت ساختمان حاکم شد. این رکود تا حدود خرداد ماه سال ( 97 ) ادامه داشت. از ابتدای خرداد ماه تحت تاثیر جو روانی و نیز افزایش قیمت دلار، تعداد معاملات مسکن افزایش و در اواخر تیر ماه حتی هفته اول مرداد ماه به اوج رسید اما مجددا از اواسط مرداد ماه تعداد معاملات کمتر و کمتر شده و گویا تجربه جدیدی از رکود در پیش است. 
این اتفاقات تحت تاثیر افزایش چشمگیر قیمت فولاد و نهاده های ساختمانی که هزینه ساخت را تا حدود 5/2 برابر افزایش داده است (بیش از دو برابر ) منجر به رکود گسترده ای در صنعت ساختمان خواهد شد. 
توضیح بیشتر آنکه متوسط هزینه ساخت یک آپارتمان معمولی (3 تا 6 طبقه) براساس مساحت مفید ( قابل فروش ) در سال 95 متر مربعی 900 هزار تومان در سال 96 متر مربعی 200/1 هزار تومان بوده است اما براساس افزایش قیمت ها تا اول شهریور ماه 97 پیش بینی می شود که قیمت های ساخت به 5/2 میلیون تومان برسد.  اما این رقم در صورتی ثابت می ماند که در هفت ماه باقی مانده، قیمت نهادهای ساختمانی ثابت بماند که بعید به نظر می رسد و قیمت مصالح به صورت هفتگی در حال افزایش است که نتیجه نهایی این اتفاقات رکود گسترده در صنعت ساختمان است.

در استان کرمان چه شرایطی حاکم است.به تفکیک ساخت و تولید،خرید،فروش،ساخت و ساز مسکونی و تجاری،توضیح دهید:

از آنجا که مردم کرمان معمولا محافظه کارانه عمل می نمایند اتفاقاتی که در تهران و قریب 3 ماه بعد از آن در شهرستانها می افتد در کرمان قریب 6 ماه بعد از تهران همان اتفاقات می افتد بنابراین افزایش قیمت گسترده که در تهران اتفاق افتاد ( تیر ماه و مرداد ماه ) انتظار می رود از دی ماه در کرمان اتفاق بیفتد و چون افزایش قیمت مصالح ساختمانی هم اتفاق افتاده است افزایش در بخش قیمت هر متر مربع ساختمان بسیار قابل پیش بینی است. 
اما این افزایش در بخش مسکونی بسیار مشهودتر است و به دلیل رکود در بخش های دیگر، افزایش قیمت در بخش تجاری کمتر رخ می دهد. موضوع مهم این است که افزایش قیمت تنها برای ماه های پایانی سال 97 در کرمان پیش بینی می شود و پس از آن احتمال رکود مطلق وجود دارد. 
 
برنامه های دولتی این بخش را چگونه ارزیابی می کنید و آیا تسهیلات بانکی با مدل تعریف شده و در شرایط کاهش ارزش پول ملی و افزایش قیمت ها می تواند گره ای بگشاید؟

دولت برنامه مشخص و مدونی در بخش مسکن ندارد. به جز قریب 11 هزار میلیارد تومان که به بخش بازآفرینی شهری اختصاص داده است و چون این بخش نیازمند مدیریت قوی، مطالعات گسترده و حرکت جهادی است بعید می دانم که موفق باشد. 
توضیح آنکه طرح بازآفرینی شهری که اخیرا توسط دولت مطرح شده است بیشتر معطوف به بافت فرسوده است و از آنجا که در بافت فرسوده مشکلات فراوانی سد راه سازندگان است به نظر میرسد این طرح موفقیتی به دنبال نداشته باشد به ویژه آن که دولت هم در این بخش بسیار ناکارآمد و بدون برنامه است.  در خصوص سایر بخش ها و تسهیلاتی بانکی با توجه به اینکه هزینه های ساخت تا حدود 5/2 برابر افزایش یافته اما تسهیلات ساخت در حد همان 60 میلیون تومان باقی مانده است عملا چشم امیدی به کارگشایی از سوی بانک ها وجود ندارد.  از سوی دیگر خریداران در پرداخت اقساط همان 60 میلیون تومان ناتوان نشان داده و آمار معوقات بانکی این متقاضیان موضوع همیشگی و درد دل مدیران بانکی است، حال فرض بفرمایید که قرار باشد تسهیلات 250 میلیون تومانی پرداخت شود ( که باید پرداخت شود لکن خبری نیست) در این صورت بازپرداخت چنین تسهیلاتی که با فرض میانگین سود 18 درصد و دوره بازگشت 12 سال ماهیانه 3.6 میلیون تومان می باشد حتما و قطعا از عهده متقاضیانی که درامد ماهیانه شان به زحمت به سه میلیون تومان در ماه می رسد، خارج است.
 
انبوه سازان و شرکت های ساختمانی در چه شرایطی به سر می برند؟

وضعیت برای انبوه سازان بسیار سخت هست و به نوعی سردرگم هستند و نمی دانند که باید زمینی بخرند یا نخرند، باید بسازنند یا نباید بسازند و ... 
در بخش پیمانکاری به دلیل اینکه اغلب پروژه های عمرانی بدون اعتبار و نقدینگی تعریف شده اند و تنها با اوراق قرضه یا اوراق مشارکت پروژه ها واگذار می شود تنها پیمانکارانی در مناقصه ها شرکت می کنند که بتوانند با تکیه بر بنیه مالی خودشان پروژه ای را تمام کنند آنگاه منتظر بمانند تا سر رسید اوراق قرضه فرا رسد. 
 
چه پیشنهاداتی برای بهبود وضعیت،مطرح است؟ اساسا آیا امیدی برای بازگشت رونق به صنعت ساختمان وجود دارد ؟

پیشنهاد مشخصی برای صنعت ساختمان مطرح نیست چرا که صنعت ساختمان از سیاست های بالا دستی متاثر است و سیاست های بالا دستی امروز بر هیچکس حتی خود مسئولین مشخص نیست چرا که اگر بود مسئولین با یکدیگر انسجام  داشتند و برنامه های مدون و مشخصی را برای برون رفت از شرایط فعلی دنبال می کردند. از سوی دیگر افزایش بی رویه فساد و اختلاس، بیشتر نشانگر آن است که آینده مبهم است و لذا در این شرایط پیشنهاد مشخصی قابل طرح نیست.