در گردهمایی بزرگان فولاد که به ابتکار «دنیایاقتصاد» برگزار شد،کارشناسان و متولیان دولتی و خصوصی مخاطرات صادرات ایران را بررسی کردند. محسن جلالپور رییس سابق اتاق ایران در میزگرد تخصصی این همایش مطرح کرد: درحال حاضر صادرات کشور با ۶ مخاطره روبهرو است که در عناوین «نااطمینانی فضای اقتصادی»، «بلاتکلیفی در وضعیت بینالمللی»، «نامساعد بودن فضای کسبوکار»، «خلأ نگاه اقتصادی در مجموعه دیپلماسی»، «ضعف قوانین و مقررات صادراتی» و «ضعف بهرهوری و رقابتپذیری» قابل تقسیمبندی است.
6 چالش صادراتی
بر اساس این تقسیمبندی، چالش اول به نااطمینانی و غیرقابل پیشبینی بودن فضای اقتصادی برمیگردد. رئیس پیشین اتاق بازرگانی ایران تصریح کرد که این مشکل طی سالیان اخیر همیشگی بوده اما در دو سال گذشته تشدید شده است. در این ارتباط این مشکل وجود دارد که فعالان اقتصادی نمیدانند که قرار است برای ماه یا یک سال آینده چه تصمیمات، سیاستها و شرایط ارزی و بینالمللی اتفاق بیفتد. بنابراین این مساله منتج به بیثباتی در تصمیمگیریها میشود و فضای کلی صادرات که دارای جنبه بینالمللی است، دچار چالش میشود.
از نگاه جلالپور، چالش دوم به بلاتکلیفی در وضعیت بینالمللی برمیگردد. اواظهار کرد: امروز نگاه به حکمرانی در کشور ما متفاوت است و فعالان اقتصادی نمیتوانند بر اساس این نگاههای مختلف تصمیمگیری کنند. آقای رئیسجمهور اخیرا این صحبت را مطرح کردند که غیر از تعامل با دنیا راه دیگری بلد نیستند و تاکید داشتند که به ارتباط با دنیا علاقه دارند، اما در همین هفته پالسهایی از برخی نهادهای دیگر تصمیمگیر آمد که ما نمیتوانیم با دنیا کار کنیم، بلکه باید به ظرفیتهای داخلی تکیه کنیم و نگاهمان به خودمان باشد. من بهعنوان یک فعال اقتصادی هیچ یک از این دو نگاه را تایید یا رد نمیکنم، ولی ما باید بدانیم سمت و سوی کلی در ارتباط با دنیا چگونه است تا خود را با آن تطبیق دهیم.
همچنین نامساعد بودن فضای کسب و کار بهعنوان دغدغه بعدی از سوی رئیس پیشین اتاق بازرگانی ایران مطرح شد. به گفته جلالپور، بخشی از این نامساعد بودن محیط کسب و کار به تحریمهای خارجی و بخشی دیگر به قوانین و مقررات و همچنین کوتاهی در سیاستگذاریها برمیگردد. اما نبود نگاه اقتصادی در وزارت خارجه و تمرکز بر امور سیاسی چالش چهارمی بود که از سوی این کارشناس و فعال اقتصادی مورد تاکید قرار گرفت. جلال پور تصریح کرد که وزارت امور خارجه ۹۹ درصد بر مسائل سیاسی تمرکز دارد و تنها یک درصد توجه خود را معطوف به امور اقتصادی میکند. در این چارچوب نیاز است که در سفارتخانههای ایران یک نگاه اقتصادی شکل بگیرد، چون تا زمانی که این نگاه حاکم نشود، نمیتوان به نیازهای صادراتی کشور پاسخ مناسب داد.
در این چارچوب، ناتوانی قوانین و مقررات صادراتی دیگر آیتم مهمی بود که از سوی جلالپورعنوان شد. رئیس پیشین اتاق ایران تاکید کرد که پایه تجارت کشور و گمرکات به سمت واردات متمرکز است اما برای بهبود صادرات، خلأ قوانین و مقررات تسهیلکننده احساس میشود. در نهایت چالش ششم به ضعف در بهرهوری و رقابت پذیری برمیگردد. جلالپور در این خصوص توضیح داد: در سالهای گذشته نتوانستیم اقدام موثری را در زمینه رقابتپذیری برداریم که علت اصلی آن به دولتی بودن اقتصاد مربوط میشود. وقتی شرکتها و مجموعههایی هستند که از منابع دولتی تامین مالی میکنند، نمیتوان رقابت ایجاد کرد و در فضای جهانی حضور داشت و در عین حال به صادرات کمک کرد.