گامی لرزان در مسیر خانه‌دار شدن!

طرح نهضت مسکن ملی همچنان در وضعیت مطلوبی قرار ندارد و بانک‌ها تسهیلات پرداختی خود را در این زمینه به میزان اندکی افزایش داده‌اند.
بر اساس تازه‌ترین گزارش بانک مرکزی در بهمن ماه امسال روند پرداخت تسهیلات به قانون جهش تولید مسکن و نهضت ملی مسکن نسبت به ماه‌های گذشته افزایش یافته اما همچنان در سطح پایینی قرار دارد و نشان دهنده پیشروی کند این طرح است.
بر اساس قانون بودجه کشور و ماده 4 قانون جهش تولید مسکن، بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی مکلفند حداقل بیست درصد (۲۰%) از تسهیلات پرداختی نظام بانکی در هر سال را با نرخ سود مصوب شورای پول و اعتبار به بخش مسکن اختصاص دهند، به صورتی که در سال اول اجرای قانون (سال 1400) از حداقل 360 همت تسهیلات برای واحدهای موضوع این قانون کمتر نباشد و برای سال‌های آینده نیز حداقل منابع تسهیلاتی مذکور با افزایش درصد فوق الذکر مطابق با نرخ تورم سالانه افزایش یابد.
تحقق اندک نهضت ملی مسکن پس از 30 ماه
بر اساس آخرین گزارش بانک مرکزی، شبکه بانکی کشور تا پایان بهمن ماه امسال معادل 175.7 همت را به جهش تولید مسکن اختصاص داده‌اند که نسبت به پایان دی ماه (که حدود 158 همت بوده) معادل 11.3 درصد رشد داشته، این میزان رشد در مقایسه ماه قبل افزایش داشته اما در مجموع میزان تسهیلات پرداخت شده حتی از میزان هدف‌گذاری شده در سال اول اجرای قانون نیز فاصله زیادی دارد.
بانک‌ها مکلف بودند در یک‌ساله ابتدایی اجرای طرح نهضت ملی مسکن طی بازه شهریور 1400 تا شهریور 1401 معادل 360 همت و در دومین سال اجرای این طرح طی بازه زمانی شهریور 1401 تا شهریور 1402 معادل 485 همت وام پرداخت کنند.
با این حساب میزان تعهد پرداخت تسهیلات از سوی شبکه بانکی طی دو ساله ابتدایی اجرای طرح نهضت ملی مسکن در مجموع معادل 845 همت بوده اما آمارها نشان می‌دهد با گذشت پنج ماه از دو ساله ابتدایی این طرح، بانک‌ها تنها 20.8 درصد از میزان هدف‌گذاری شده محقق شده است.
عملکرد بانک‌ها در بهمن ماه نشان از تداوم بی‌میلی آنها در پرداخت تسهیلات مربوط به مسکن دارد.
بر اساس این گزارش از 175.7 همت تسهیلات پرداخت شده به قانون جهش تولید مسکن تا پایان بهمن ماه امسال، حدود 58.2 همت آن به مشارکت نهضت ملی مسکن (غیرخود مالکی) و 41.7 همت آن نیز به نهضت ملی مسکن از کانال خود مالکی مربوط بوده، این ارقام مربوط به بخش شهری است. به این ترتیب در مجموع بانک‌های کشور در بخش مسکن شهری قریب به 100 همت پرداخت کرده‌اند که حدود 2.8 برابر تسهیلات پرداخت شده در بخش روستایی است. شبکه بانکی تا پایان بهمن ماه امسال معادل 35 همت را به مسکن بخش روستایی اختصاص داده است.
پرداخت تسهیلات بابت ودیعه مسکن نیز که بخشی از قانون جهش تولید مسکن محسوب می‌شود تا پایان بهمن ماه معادل 24.7 همت بوده است.
همچنین بر اساس این گزارش تا پایان بهمن امسال حدود 16 همت نیز به حوادث غیرمترقبه مربوط به مسکن پرداخت شده است.
تداوم غیبت بانک‌ها در طرح مسکن ملی
طرح نهضت ملی مسکن مشتمل بر دو بخش است؛ خود مالک و غیر خودمالک.
گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد تا پایان بهمن ماه امسال تنها 8 بانک به طور مستقیم (غیر خود مالک) در طرح نهضت ملی مسکن شرکت کرده‌اند و معادل 58 هزار و 253 میلیارد تومان تسهیلات پرداخته‌اند. این در حالی است که 19 بانک دیگر که عمدتا خصوصی هستند هیچگونه مشارکتی را در بخش نهضت ملی مسکن (غیر خود مالک) نداشته‌اند. غیر خودمالک به آن دسته از تسهیلات گفته می شود که وام گیرندگان در آن مالک زمین نیستند.
بخش دیگری از طرح نهضت ملی مسکن نیز به شیوه ساخت خود مالکی است یعنی متقاضیان خود دارای زمین هستند و برای ساخت آن تسهیلات دریافت می‌کنند؛ متقاضیان در این زمینه تا پایان بهمن ماه امسال از سوی 19 بانک معادل 41 هزار و 723 میلیارد تومان تسهیلات دریافت کرده‌اند.
مقایسه‌های آماری در 11 ماهه نخست امسال نشان می‌دهد بیشترین وام در دو بخش خود مالکی و غیرخود مالکی از سوی بانک تخصصی مسکن پرداخت شده است. این در حالی است که در مجموع در طرح نهضت ملی مسکن (خودمالک و غیرخودمالک) همچنان 5 بانک هیچگونه تسهیلاتی پرداخت نکرده‌اند.
به گزارش اکوایران،رییس هیات عامل صندوق ملی مسکن اواخر مهر ماه امسال بود که از جریمه 70 همتی بانک‌هایی که تسهیلات مسکن پرداخت نکرده‌اند خبر داد. رقمی که تقریبا معادل نیمی از مجموع تسهیلاتی است که کل بانک‌ها به طرح نهضت ملی مسکن از ابتدای اجرای این قانون اختصاص داده‌اند.